Osnowa to warstwa nośna papy bitumicznej, w znacznej mierze decydująca o żywotności i funkcjonalności hydroizolacji dachu płaskiego. Odmienne cechy różnych rodzajów osnów należy uwzględnić przy projektowaniu i kryciu dachów płaskich.
Osnowa (nazywana także wkładką) to nośna warstwa papy, pokryta z obu stron asfaltem, w znacznej mierze decydująca o właściwościach i możliwości zastosowania papy w danym miejscu.
Stosowaną kiedyś powszechnie do tego tekturę nadal jeszcze stosuje się w niektórych papach, ale wyroby takie nie nadają się do układania jako pokrycie dachowe.
Współczesne osnowy to produkty wysoko zaawansowane technologicznie, mające niewiele wspólnego ze swoimi poprzedniczkami z tektury, tkaniny jutowej czy filcu. Dzisiaj do produkcji osnów używa się materiałów niepalnych i wytrzymałych: welonu szklanego, tkaniny szklanej lub poliestrowej, a nawet metalu (aluminium, miedź).
Ich technologiczne zaawansowanie pozwala na dokładne dobranie papy do danego zastosowania. Aby to jednak zrobić, trzeba orientować się w najnowszej ofercie rynkowej wyrobów, a przynajmniej dysponować podstawowymi informacjami na temat pap i osnów.
Welon szklany: niemal na wieczność
Welon szklany należy do kategorii materiałów nieorganicznych i nie gnije, a więc po ułożeniu papy nie ma niebezpieczeństwa jego fałdowania się czy powstawania pod nim pęcherzy. Welon jest wprawdzie o wiele wytrzymalszy od tektury i jest odporny na procesy gnilne, lecz mimo to pap takich coraz rzadziej używa się jako samodzielnych wierzchnich hydroizolacji. Obojętne bowiem, czy mamy do czynienia z papą V 13 na osnowie z welonu szklanego i posypką piaskową, czy papą termozgrzewalną V 60 S 4 czy też z papą LV na osnowie z perforowanego welonu, to powinno się je układać tylko jako warstwy dodatkowe, tj. separacyjne, wyrównujące podłoże, równomiernie rozkładające ciśnienie pary wodnej pod pokryciem lub też jako warstwy tymczasowe. Papę V 60 S 4 z posypką dopuszcza się natomiast jako izolację przed wilgocią gruntową.
Papy V 13 na welonie szklanym są przez dekarzy układane jako spodnia warstwa w pokryciach dachowych czy na fasadach. Do układania na deskowaniu drewnianym producenci oferują jednak inne papy, projektowane właśnie z myślą o stosowaniu jako warstwa podkładowa.
Włókna szklane
Bardziej uniwersalna jest osnowa z tkaniny szklanej. Jest to również materiał nieorganiczny, ale w przeciwieństwie do welonu szklanego jest on tkany z włókien. Niemieckie wytyczne wykonawcze dla dachów płaskich mówią, że pierwsza warstwa wielowarstwowego pokrycia dachowego musi posiadać przynajmniej osnowę z normowanej tkaniny szklanej lub włókniny poliestrowej.
Chcąc w pełni wykorzystać wszystkie zalety papy na osnowie z tkaniny szklanej należy się jednak liczyć ze znacznym ograniczeniem obszaru jej zastosowania. Odporność tkaniny na ogień sprawia, że nadaje się ona jako podkładowa warstwa wielowarstwowej hydroizolacji dachu płaskiego, ponieważ tworzy stabilne, nieruchome podłoże dla warstwy wierzchniej, chroni materiały nieodporne na ogień, jak np. styropian, sama wkładka nie fałduje się i nie marszczy w narożnikach. Także duża wytrzymałość mechaniczna to cecha pozytywna: papa z tkaniną szklaną nadaje się do układania luzem (np. jako warstwa separacyjna lub wyrównująca na deskowaniu lub jako spodnia warstwa hydroizolacji dachowych mocowanych mechanicznie) z mocowaniem mechanicznym (także gwoździami), ponieważ osnowa ta charakteryzuje się wysoką wytrzymałością na rozrywanie. Negatywną właściwością jest natomiast mała rozciągliwość, przemawiająca za tym, aby pap z osnową z tkaniny szklanej nie układać jako wierzchnich warstw pokrycia.
Papy na tkaninie szklanej można natomiast wykorzystywać do izolowania murów. Jednak i tu pamiętać należy o zasadzie obowiązującej również dla dachów płaskich: nie należy wykonywać z nich hydroizolacji narażonych na wysokie obciążenia i wobec których stawia się wyższe wymagania odnośnie wytrzymałości.
Tkanina poliestrowa
Wymagania wobec danej papy w znacznej mierze zależą od użytej osnowy. Podstawowymi parametrami osnowy jest zaś siła zrywająca i zerwanie przy rozciąganiu. W zależności od użytego polimeru badaniom normowym poddaje się również zginanie na zimno i wytrzymałość termiczną. W większości termozgrzewalnych pap polimeryzowanych osnowa jest wykonywana z tkaniny poliestrowej typu PV 250 B o gramaturze 250 g na 1 m2. Należy więc zwrócić uwagę, że w rzeczywistości różnica pomiędzy papą określaną jako PV 250 B a PV 200 T polega tylko na tym, że PV 250 B jest stabilizowana chemicznie, lepiszczem, podczas gdy PV 200 T jest utwardzana termicznie – gramatura samych osnów jest w obu przypadkach identyczna. Właściwości wyrobów niektórych producentów określanych przez nich jako PYE-PV 250 S 5 są takie same jak pap PYE-PV 200 S 5 innych producentów.
W specyfikacji przetargowej projektant nie powinien więc pisać tylko „papa zgrzewalna na osnowie z tkaniny szklanej/poliestrowej”, lecz powinien on dodatkowo podać:
– dokładną charakterystykę papy (ewentualnie z podaniem produktów ekwiwalentnych),
– rodzaj powierzchni dolnej i górnej,
– minimalna grubość papy,
– rodzaj i gramatura osnowy,
– wytrzymałość na zrywanie (wzdłuż, w poprzek, na ukos),
– rozciąganie przy zrywaniu (wzdłuż, w poprzek, na ukos),
– wytrzymałość termiczna,
– zginanie na zimno.
Tylko dokładniejszy opis pozwoli na dobranie papy odpowiedniej do przeznaczenia i odpowiadającej portfelowi inwestora. Wykonawca mógłby bowiem zastosować np. droższą papę modyfikowaną tłumacząc, że ona również jest zgodna ze specyfikacją przetargową.
Osnowy kombinowane: na specjalne okazje
Osnowy kombinowane to osnowy łączone z różnych materiałów. Łączy się je w specjalnym procesie produkcji, np. poprzez zgrzewanie (utwardzanie termiczne), zastosowanie lepiszczy lub laminowanie. W zależności od tego, ile warstw ma taka osnowa i z jakich materiałów się ją wykonuje, ma ona oczywiście różne gramatury. Przykłady takich połączeń to osnowy łączone z następujących materiałów:
– welon szklany i siatka z włókna szklanego,
– tkanina szklana i tkanina poliestrowa,
– siatka z włókna szklanego i tkanina poliestrowa,
– welon szklany, siatka z włókna szklanego i tkanina poliestrowa,
– welon szklany, tkanina poliestrowa i welon szklany.
Dzięki specyficznej technologii obróbki danego producenta poszczególne warstwy osnowy kombinowanej lub też cała osnowa mogą nadać papie pożądane cechy, np. polimeryzowana papa termozgrzewalna może stać się materiałem odpornym na przerastanie korzeni, będzie powstrzymywać rozprzestrzenianie się ognia lub zachowa stabilność wymiarów w każdych warunkach. Kombinowane osnowy znajdują zastosowanie wszędzie tam, gdzie parametry standardowych pap okazują się zbyt małe lub już nie spełniają wymagań projektowych. Tu można wymienić także papy paroizolacyjne, z osnową z taśmy aluminiowej lub połączenia aluminium z innym składnikiem. |
.gif){kind=logo}
.jpg){kind=small}